Zapraszamy do odsłuchania audio z wydarzenia “MIEJSCA TRUDNEJ PAMIĘCI – JAK PROJEKTOWAĆ, JAK ROZMAWIAĆ?”.
Dzięki współpracy z OP ENHEIM, wrocławskimi architektami oraz Dolnośląskim Festiwalem Architektury – DOFA, a także dzięki partnerom projektu NeDiPa, mieliśmy przyjemność spotkać się 16 listopada 2022 r. w kamienicy Oppenheimów we Wrocławiu i spędzić popołudnie na rozmowach wokół tematu przewodniego DOFy – “Miasto Solidarne”.
Podczas zwiedzania kamienicy omawialiśmy zagadnienia konserwacji zabytków i wyzwań z tym związanych we Wrocławiu oraz na Dolnym Śląsku w oparciu o doświadczenia OP ENHEIM i nie tylko. Fundacja Zapomniane i Komisja Rabiniczna ds. Cmentarzy w Polsce wzbogaciły nasze rozumienie prawa żydowskiego (halachy) w odniesieniu do miejsc pochówku i zastosowania bezinwazyjnych praktyk badawczych w terenie dla tego typu miejsc – w tym dla Gwarnej.
Z kolei, podczas panelu z architektami i ekspertami rozmawialiśmy m.in. o pamięci, o potrzebie inwentaryzacji przedwojennych cmentarzy naszego miasta; przestudiowaliśmy skomplikowaną sytuację cmentarza żydowskiego przy ul. Gwarnej i możliwe kierunki projektowania oraz podejścia – też osobistego – do miejsc trudnego dziedzictwa we Wrocławiu, w Europie i na świecie. Cieszy nas zaangażowanie publiczności i zainteresowanie tematem. Choć rozmowy nie zawsze są łatwe, ufamy, że poprzez dialog i transparentne podejście do tematu możemy wspólnie wypracować demokratyczne i inkluzywne rozwiązanie, które zaakceptuje każda ze stron.
Zróbmy miasto solidarne na linii Wrocław-Breslau, pamiętając o poprzednich jego mieszkańcach, którzy je stworzyli. Jak mówiła podczas panelu Agata Chmielowska, historyk sztuki i była Miejska Konserwator Zabytków, “moje doświadczenie po pracy w Mieście z zabytkami i historią Wrocławia, ale też z historią Niemców we Wrocławiu, z tym co my odziedziczyliśmy (…) jest taka, że w ciągu 10 lat, tak jak bardzo trudno się pracowało, tak widać z każdym rokiem coraz większe zrozumienie dla tego, że jest wartość w zabytkach, że jest wartość w historii tego miejsca. Tak samo jest tutaj, że czas nam pomaga. Coraz więcej prawdopodobnie będziemy znajdować osób, które będą rozumieć czy chciały upamiętnić (…)”. Jak podkreślał Aleksander Schwarz z Komisji Rabinicznej ds Cmentarzy i Fundacji Zapomniane, “co innego jest żyć na ukrytym cmentarzu, a co innego jak go wyciągniemy na wierzch. Dlatego ta zgoda i praca wspólna będzie podstawą. Dlatego, że ta kreatywna forma o której Państwo myślicie będzie musiała z tym rezonować, z tymi ludźmi.(…) Nie zapominajmy, że kamień czy jakakolwiek forma architektoniczna, o której Państwo byście myśleli będzie martwa bez tych ludzi. Jeżeli ona nie będzie żyć w głowach tych ludzi, którzy tam żyją i akceptują tą formę to jest martwy kamień, martwy pomnik, który nikogo nie będzie obchodzić.” Pragniemy dodać, że w najbliższych tygodniach UMF opublikuje raport z badań z interesariuszami, m.in. z mieszkańcami kwartału przy ul. Gwarnej w kontekście starań o upamiętnienie cmentarza.
Dziękujemy partnerom, wszystkim osobom, które wzięły udział w wydarzeniu oraz naszym prelegentkom i prelegentom.
