Kolekcja Gustavy i Aloisa Landererów
Kolekcjonerska działalność małżeństwa Landererów w przedwojennym Breslau należy do jednych z najbardziej imponujących dokonań w tamtym okresie. Wciąż brakuje jednak systematycznych badań i naukowych publikacji na temat kolekcji dzieł sztuki Landererów. Posiadane informacje są wybiórcze i szczątkowe. Wiemy, że Alois Landerer przyszedł na świat w 1876 roku, a jego małżonka Augusta, zwana także Gustavą lub Gucią, urodziła się w prawdopodobnie w 1893 roku. W źródłach pojawiają się różne informacje na temat ich miejsc urodzenia. Wyjaśnienie tej kwestii wymaga dalszych badań. Z zachowanych świadectw wynika natomiast, że od 1911 roku Alois Landerer prowadził w Breslau hurtownię drewna i narzędzi niezbędnych do jego obróbki, na przykład pił i heblarek. W 1923 roku w tymże mieście przyszła na świat ich córka Lilly. Co więcej, od 1927 roku Alois pełni funkcję konsula Litwy w Breslau.
Wiemy też, że w latach dwudziestych rodzina mieszkała w willi przy Kaiser-Wilhelm-Str. 182 (dziś Powstańców Śląskich). Oprócz domu w Breslau rodzina posiadała również willę w Pradze przy ul. Na Piavě (dzisiejsza ul. Charlesa de Gaulla). O znaczeniu i sukcesie, ale i smaku artystycznym tej rodziny świadczy fakt, że wystrój obu domów zleciła ona jednemu z najbardziej uznanych wówczas architektów – Brunonowi Paulowi, który był wtedy u szczytu swojej kariery. W 1924 roku objął bowiem stanowisko dyrektora Zjednoczonych Szkół Państwowych Sztuki Wolnej i Stosowanej w Berlinie. W swoim portfolio miał już wiele miejskich rezydencji, które projektował w każdym calu, włącznie z meblami.
Na archiwalnych zdjęciach wnętrz obu willi dostrzec można modernistyczny wystrój, którego dopełnieniem i integralnym elementem były dzieła sztuki. Na fotografiach widać pejzaże, portrety, rzeźby, a także pokaźną bibliotekę, zdobiące domy Landererów. Na domową kolekcję składały się między innymi płótna tzw. niemieckich impresjonistów: Maxa Slevogta, Maxa Liebermanna, Lovisa Corintha oraz francuskiego malarza poprzedzającego impresjonizm – Adolphe Monticellego. Na ścianach widniały też prace Otto Muellera, wykładowcy w Państwowej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego w Breslau.
Proartystycznej i kulturotwórczej działalności rodziny kres przyniosły wydarzenia polityczne. W 1938 roku z powodu systematycznie nasilających się nazistowskich prześladowań ludności żydowskiej rodzina przeniosła się do Pragi, a potem wyemigrowała do USA. Po śmierci Lilly Landerer w 2008 roku dzieła sztuki z rodzinnej kolekcji oraz meble stanowiące wyposażenie breslauerskiej i praskiej rezydencji rodziny trafiły na rynek antykwarski.
